Autokary

W transporcie samochodowym ściśle związanym z funkcjonowaniem przewozów pasażerskich, w tym również turystycznych, coraz większe znaczenie mają w wielu krajach usługi taxi, świadczone w newralgicznych ośrodkach i instytucjach, jak np. porty lotnicze, dworce kolejowe, sieć hotelowa, transport śródmiejski oraz najbliższe okolice wielkich metropolii.

Istotne znaczenie w rozwoju usług transportu samochodowego ma również autokar. Turyści korzystający z tego środka transportu są na ogół motywowani takimi korzyściami, jak przyjemność podróżowania i większy komfort. Autokar, jak każdy samochód osobowy, zapewnia turystom możliwość penetracji, mobilność i w pewnej mierze swobodę. Program wycieczki, w tym trasa podróży i czas, zawsze może być dostosowany do specyficznych życzeń turysty. Zalety ogólne autokaru jako środka transportu turystycznego w zasadzie się pokrywają z tymi, które są przypisywane samochodowi osobowemu. Pod wieloma jednak względami zakres świadczonych usług przekracza możliwości samochodu. Na przykład nowa generacja autokarów zapewnia turyście nieograniczony widok panoramiczny, usługi kuchni pokładowej, wideo, stereo oraz dostępność toalety pokładowej. Można powiedzieć, że o wyborze autokaru w podróży turystycznej za granicę decydują głównie status majątkowy turysty i cel, a także charakter wyjazdu, np. wypoczynek, krajoznawstwo, uczestnictwo w imprezach szczególnego rodzaju, studia.

Krajowa statystyka nie odzwierciedla roli autokaru w przewozach turystycznych. Pewną orientację w temacie zapewnia informacja o liczbie autokarów i ich pojemności oraz o liczbie przewiezionych pasażerów w transporcie niemiejskim, reprezentowanym przez firmy zatrudniające więcej niż 5 osób. Otóż w 1998 r. polski tabor autobusowy liczył 20 378 jednostek o zdolności przewozowej 1 186 356 osób. W tymże 1998 r. zarobkowe przewozy autobusowe pasażerów w komunikacji międzynarodowej, na średnią odległość przewozu jednego pasażera 1,324 tys. km, GUS oceniał na 1,714 min osób. W tej liczbie PKS partycypował udziałem 46%. Uzupełnieniem tej informacji mogą być dane dotyczące ruchu autobusów przekraczających granicę Polski. Jak podaje GUS, liczba autobusów obywateli polskich wyjeżdżających z Polski w 1999 r. wyniosła 91,7 tys., a w 2000 r. wyniosła 112,2 tys. Z kolei liczba autobusów zagranicznych wyjeżdżających z Polski wynosiła 138,3 tys. w 1999 r. i 143,5 tys. w 2000 r.

Dzięki stałej poprawie jakości świadczonych usług turystyka autokarowa w krajach Europy Zachodniej jest dobrze rozwinięta i popularna. Tysiące przedsiębiorstw autokarowych wskutek rywalizacji na rynku turystycznym nieustannie wzbogaca swoje oferty usług pozatransportowych. Na przykład w 1987 r. we Francji liczba turystów autokarowych wynosiła 23 min, a w RFN — 90 min osób klimatyzacja radom.

Rozwój turystyki autokarowej w Europie Zachodniej znajduje też odzwierciedlenie we współpracy w zakresie eksploatacji międzynarodowych połączeń autokarowych. W roku 1986 powołano do życia międzynarodową organizację europejskich linii autokarowych, Eurolines Organization, z siedzibą w Genewie. Organizacja ta zrzesza około 50 firm autokarowych z 9 krajów Europy. Jej celem jest umocnienie współpracy między zrzeszonymi przedsiębiorstwami, aby zharmonizować warunki techniczne, handlowe i prawne eksploatacji oraz doprowadzić w ten sposób do powstania zintegrowanej i skoordynowanej sieci europejskiej, obejmującej 165 regularnych linii międzynarodowych, eksploatowanych w formie poolu.